Dlaczego architektura miejska musi być zgodna z prawem budowlanym?

Spacerując po miejskich parkach i skwerkach, można natknąć się na różne konstrukcje, które nie są budowlami. To tak zwane obiekty małej architektury. Prawo budowlane nie określa dokładnie, czym one są – dlatego należy w tym zakresie bardzo dokładnie interpretować przepisy pod względem zgodności z nimi. Dzięki temu można uniknąć samowolki budowlanej, a co za tym idzie – wysokich kar finansowych.

Obiekt małej architektury – definicja

Najłatwiej jest omawiać różne aspekty prawne, gdy weźmie się pod lupę konkretne zagadnienie z zakresu prawa budowlanego, a także szczegółowe wyjaśnienia każdego z pojęć. Jednym z ciekawszych jest obiekt małej architektury. Definicja mówi, że jest to niewielki element wzniesiony w celu zagospodarowania terenu. Może być nim na przykład kapliczka, fontanna, ale też ławka, stojak na rowery czy betonowy śmietnik. Wszystko zatem, co może być użytkowane na zewnątrz, a co niekoniecznie spełnia funkcję budowli, nim jest.

Jakie może być zastosowanie obiektów małej architektury?

Bardzo istotne jest też, aby zgłębić się w kwestii tego, jak prawodawca określił sposób wykorzystania tych elementów w przestrzeni zewnętrznej. A zatem gdy chodzi o obiekty małej architektury, przykłady ich zastosowania to:

• cele kultu religijnego,
• podniesienie estetyki otoczenia,
• rekreacja,
• utrzymanie porządku.

Te elementy, które często można spotkać na skwerach miejskich, placach zabaw czy w parkach mają ogólnie służyć okolicznym mieszkańcom. Niekiedy nazywa się obiektami małej architektury również ogrodowe meble czy donice w przydomowych ogródkach, jednak ich nie dotyczą przepisy prawa budowlanego.

Czy ustawa określa wielkość elementów małej architektury?

Warto wiedzieć, że ustawodawca nie określił konkretnie, o jakich wymiarach mówimy w przypadku tych wyrobów. To znaczy, że zarówno niewielki stojak na rowery, jak i zespół ławek parkowych będą wymagały zastosowania się do przepisów. W razie jakichkolwiek wątpliwości najlepiej zwrócić się do sądu administracyjnego z prośbą o rozstrzygnięcie, czy na przykład altana jest do nich zaliczana. To znacznie ułatwi proces tworzenia przyjemnych miejsc do rekreacji czy biernego spędzania czasu na wolnym powietrzu.

Czy można postawić ławkę lub pergolę w dowolnym miejscu?

Okazuje się, że prawo budowlane bardzo restrykcyjnie podchodzi do kwestii dowolności – i jest dużo bardziej surowe, niż mogłoby się to wydawać. Nie wszędzie można postawić obiekty małej architektury. Przykłady takich niedozwolonych ruchów odejmują na przykład miejsca, w których mogłyby one przeszkadzać w ruchu pieszych lub pojazdów, czy też funkcjonowanie jakichkolwiek innych służb. A zatem elementy te powinny zostać zgłoszone.

Czy elementy małej architektury wymagają pozwolenia w miejscach publicznych?

Miejsce publiczne, czyli każde takie, do którego dostęp może mieć dowolna osoba „z ulicy”, i która może korzystać ze zgromadzonych w niej budowli, jest bardzo szczególne. Chcąc postawić tam obiekt małej architektury, należy przede wszystkim dokonać zgłoszenia tego faktu w odpowiednich organach. Jeśli po upływie wymaganego czasu nie otrzyma się sprzeciwu – można to zrobić zgodnie z załączonym planem.

Czy obiekty małej architektury mogą być dowolnego kształtu, wielkości czy funkcji?

Tu znów musimy głębiej pochylić się nad interpretacją. Choć prawo budowlane w przypadku wielu przykładów nie podaje ścisłej definicji obiektu małej architektury, to nie znaczy, że może nim być wszystko. Nie możesz zatem postawić wiaty mieszczącej kilkaset osób, zgłaszając ją właśnie jako ten element, choć teoretycznie przepisy tego nie zabraniają. Zawsze, gdy istnieje ryzyko, że mogą one stanowić zagrożenie dla kogokolwiek podczas użytkowania, do akcji muszą wkroczyć urzędnicy i sąd administracyjny, aby określić zasadność powstania takiej budowli i ocenić bezpieczeństwo jej funkcjonowania. Nieznajomość prawa szkodzi – jeśli zatem jesteś odpowiedzialny za stworzenie planu miejskiego skwerku i jego realizację, upewnij się w swoim urzędzie, czy w ogóle będzie to możliwe, i jakie kryteria spełnić, by sfinalizować inwestycję!